به گزارش تحریریه، شیه شیائو رونگ(薛小荣)، استاد تاریخ معاصر چین در دانشگاه فودان و کارشناس برجسته روابط بین‌الملل، معتقد است اظهارات زلنسکی علیه هند، چین و ایران، بیشتر شبیه بازی با آتش است تا یک حرکت هوشمندانه سیاسی.

۲۳ سپتامبر ۲۰۲۵، رئیس‌جمهور اوکراین در مصاحبه‌ای با رسانه‌های آمریکایی به مواضع سه کشور چین، هند و ایران درباره جنگ اوکراین اشاره کرد. او گفت سیاست‌های تنبیهی و تعرفه‌ای ترامپ علیه هند کاملاً برعکس جواب می‌دهد، چون باعث می‌شود هند بیشتر به سمت روسیه برود و از آمریکا فاصله بگیرد. به همین خاطر، زلنسکی از ترامپ خواست به جای فشار، با رویکردی نرم‌تر سراغ هند برود و روابط دوستانه‌تری با دهلی‌نو بسازد. او حتی تأکید کرد که بهتر است آمریکا، هند را به دوست و شاید متحد خود تبدیل کند، نه اینکه آن را به دشمنی احتمالی هل بدهد.

اما وقتی صحبت به ایران رسید، زلنسکی خیلی صریح بود؛ گفت ایران هیچ وقت در کنار آمریکا نخواهد بود و در موضوع اوکراین قطعاً طرف روسیه را می‌گیرد. او یادآوری کرد که روسیه از همان ابتدای جنگ، پهپادهایش را از ایران خریده بود. همین موضوع باعث شده نگاه زلنسکی به ایران همراه با عصبانیت و خصومت باشد؛ تا جایی که در ماجرای درگیری‌های اسرائیل و فلسطین، بدون تردید طرف اسرائیل را گرفت و آشکارا در کنار تل‌آویو ایستاد.

وقتی صحبت به چین رسید، احساسات زلنسکی رنگ و بوی پیچیده‌تری پیدا کرد. از یک سو، او امیدوار است پکن در کنار اوکراین قرار بگیرد و همراه با ایالات متحده، روسیه را با موجی از تحریم‌ها زمین‌گیر کند؛ اقدامی که به باور او می‌تواند کرملین را تا مرز فلج کامل پیش ببرد. اما از سوی دیگر، واقعیت‌های میدانی چیز دیگری می‌گویند: روابط مسکو و پکن روز به روز نزدیک‌تر می‌شود، حجم مبادلات تجاری دو کشور رکوردهای تازه‌ای ثبت می‌کند و همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و حتی نظامی به بالاترین سطح تاریخی خود رسیده است. این وضعیت برای زلنسکی جز نوعی درماندگی و ناامیدی، معنای دیگری ندارد.

در همین چارچوب بود که رئیس‌جمهور اوکراین در گفت‌وگو با رسانه‌های آمریکایی به‌طور علنی چین را مورد انتقاد قرار داد و تأکید کرد که سیاست بی‌تفاوتی پکن در برابر جنگ اوکراین، در عمل چیزی جز نوعی حمایت غیرمستقیم از روسیه نیست. از نگاه او، سکوت و انفعال چین برابر تجاوز مسکو، به معنای چراغ سبز دادن به کرملین است.

به طور خلاصه، زلنسکی در این مصاحبه، آتش انتقادات خود را همزمان متوجه سه کشور چین، هند و ایران کرد. اما پرسش اصلی همچنان باقی است:

چرا او در میان این سه بازیگر مهم، تلاش می‌کند ترامپ را قانع سازد که با مودی مدارا کند و هند را به حال خود بگذارد؟

نخستین نکته این است که جنگ تعرفه‌ای ترامپ و تصمیم او برای افزایش ۵۰ درصدی تعرفه‌های گمرکی علیه هند، زلنسکی را نگران کرده است. به اعتقاد او، اگر این روند ادامه پیدا کند، روابط دهلی‌نو و واشنگتن روزبه‌روز سردتر خواهد شد. چنین سیاستی باعث شعله‌ور شدن موج ملی‌گرایی در داخل هند می‌شود و حتی اگر مودی بخواهد به سمت مصالحه با آمریکا حرکت کند، در برابر این فضای پرتنش و افراطی داخلی دستش بسته خواهد بود. این وضعیت می‌تواند جرقه‌ای برای انفجار روابط دو کشور باشد. فراموش نکنیم که تا همین چند سال پیش، چه در واشنگتن و چه در دهلی‌نو، هر دو طرف با افتخار از رابطه «ویژه و ممتاز» میان خود سخن می‌گفتند؛ اما حالا که آمریکا پیش‌قدم شده و این مناسبات را به چالش کشیده، برای هند قابل پذیرش نیست که چنین جایگاهی یک‌شبه زیر سؤال برود.

دومین نکته به موضع هند در جنگ اوکراین بازمی‌گردد. درست است که مودی در عمل روی دو اسب شرط‌بندی می‌کند و گرایش بیشتری به سمت مسکو دارد، اما همچنان می‌توان او را در جرگه بازیگرانی دانست که می‌شود نظرشان را جلب کرد. هندِ تحت رهبری مودی سال‌هاست در سودای پیوستن به «باشگاه غرب» است و خود را بخشی از اردوگاه غربی‌ها می‌بیند. حتی خرید نفت روسیه و فروش مجدد آن با برچسب جدید به اوکراین و اتحادیه اروپا، از دید زلنسکی مسئله‌ای تعیین‌کننده نیست؛ چرا که این چرخه نفتی در نهایت نیاز اوکراین و اروپا را برآورده می‌کند.

بنابراین، به باور زلنسکی، دلیلی ندارد صرفاً به خاطر خرید نفت از روسیه، هند را به طور کامل به دامن مسکو هل داد. چنین خطایی برای اوکراینی که در میانه جنگی فرسایشی گرفتار است، به‌هیچ‌وجه خوشایند نیست. بر همین اساس، اگر آمریکا واقعاً قصد حمایت پایدار از اوکراین را دارد، باید از زاویه‌ای کلان‌تر و سیستمی‌تر به روابط خود با هند نگاه کند و از زیاده‌روی در تنش‌آفرینی با دهلی‌نو پرهیز کند.

سومین نکته این است که زلنسکی در این مصاحبه با رسانه‌های آمریکایی، نه‌تنها درباره هند، بلکه علیه چین و ایران هم موضع گرفت و برای همه نسخه پیچید. این رفتار به‌خوبی نشان می‌دهد او تا چه اندازه واقعیت را نادیده گرفته و پا از گلیم خود فراتر نهاده است. رئیس‌جمهوری که کشورش تا یک‌قدمی نابودی پیش رفته، حالا برای دیگران در موضوع اوکراین خط و نشان می‌کشد و به مواضع مستقل کشورها دهن‌کجی می‌کند؛ کاری که چیزی جز «دعوت کردن آتش به خانه خود» نیست. اگر زلنسکی اندکی عقلانیت و درایت داشت، بهتر بود سکوت اختیار کند، نه اینکه با زبان‌درازی بی‌موقع، دشمنان تازه‌ای برای خود بتراشد.

پایان/